Teamleden van Meetellen aan het woord!
Luisteren met drie kernhoudingen
Claartje benoemt drie houdingen die de basis vormen: onbevooroordeeldheid, inlevingsvermogen en openheid. Als ervaringsdeskundige kun je deze kwaliteiten op een natuurlijke manier inzetten, omdat je wéét hoe het kan voelen.
Gelijkwaardigheid als uitgangspunt
Sander benadrukt hoe ervaringskennis je in staat stelt het gesprek meer als samenwerking te benaderen. Je weet uit eigen ervaring hoe het is om in gesprek te gaan over iets kwetsbaars. Die gelijkwaardigheid schept ruimte. Niets is ‘gek’ meer. Je lichaamstaal, toon en houding stralen uit: je mag hier zijn, met alles wat er is. Dat opent deuren.
Afstemmen op de emotionele laag
Hijke vult aan dat het vermogen tot afstemmen op de emotionele laag cruciaal is. Door je eigen ervaringen voel je intuïtiever waar spanning zit, waar iemand contact verliest, of waar er iets onder woorden gebracht wil worden. Je begrijpt op gevoelsniveau, niet alleen met je hoofd – en dát maakt de verbinding vaak dieper.
De kwetsbare kant van verbinding
Ireen wijst ook op de kwetsbare kant van die verbinding. Ervaringsdeskundigheid kan veiligheid creëren, juist doordat je contact maakt op pijnpunten die je herkent en schaamte wegvalt. Maar het vraagt alertheid: verbind je je te sterk, dan kan objectiviteit vervagen. De valkuil is dat je je eigen verhaal als referentiepunt neemt en dat projecteert op de ander. Gelijkwaardigheid betekent hier: je ervaring is een bron van afstemming, niet van invulling.
Ruimte geven in plaats van redden
Dries onderstreept het belang van luisteren zonder ‘redden’. Als ervaringsdeskundige is het verleidelijk om te willen helpen of oplossen, juist omdat je weet hoe zwaar het kan zijn. Maar de kracht zit in het gevoel dat je niet alleen bent en in het verhaal van de respondent de ruimte geven. Minder doen, meer laten ontstaan. Herkenning kun je subtiel delen, zonder het verhaal over te nemen. Zo ontstaat lotgenootschap zonder overname.
Ervaringskennis als stille bedding
Tristan wijst op de complexiteit van de term ‘ervaringsdeskundigheid’. Er kleven wellicht oordelen aan het begrip die juist meer afstand kunnen creëren. Goed interviewen betekent: de ervaring inzetten als stille bedding, niet als uithangbord. Het gaat uiteindelijk niet om jouw verhaal, maar om het gesprek dat ontstaat doordat jij afgestemd aanwezig bent. Het inzetten van je ervaringsdeskundigheid gebeurt vaak op een intuïtieve manier.
Werken met gevoeligheid en motief
Eileen verwoordt dat mooi: zij gebruikt de term zelf niet. Ze spreekt liever over “werken in een team dat ook van alles heeft meegemaakt.” Dat voorkomt dat respondenten afwijzend reageren uit angst voor stigma. Niet iedereen wil zich identificeren met de groep ‘mensen met ervaringskennis’. Dat vraagt gevoeligheid en terughoudendheid. Je ervaring is waardevol, maar alleen als je je motieven kent: ben je hier voor jezelf, of voor de ander?
Tot slot
Ervaringsdeskundigheid maakt een interview niet vanzelf goed. Het vraagt bewustzijn en terughoudendheid. Maar als je het op de juiste manier inzet, voegt het iets toe dat anders nauwelijks bereikbaar is: meer diepgang, meer nuance en meer afstemming op wat niet wordt gezegd. Uiteindelijk is het doel eenvoudig: dienstbaar zijn aan het verhaal van de ander.