amsterdam

Volg hier ons onderzoek

Terug

Amsterdammers in Nood

13 december 2021

Een onderzoek naar hoe Noodfonds Amsterdam Oost het net even anders doet, en waarom dit zo van meerwaarde is. Een reflectie door teamlid Sander.

Noodfonds en vetrouwenspersonen

Afgelopen zomer heb ik met veel plezier meegewerkt aan een onderzoek van Meetellen in opdracht van Samen Vooruit naar het zogenaamde Noodfonds Oost. Bewoners uit Stadsdeel Oost kunnen bij verschillende buurtorganisaties via informele vertrouwenspersonen uit de buurt een aanvraag indienen voor maximaal € 500.- om op korte termijn iets te bekostigen wat niet kan worden uitgesteld. Van een kapotte koelkast tot het voorkomen van een uithuisplaatsing of afsluiting van gas en licht. De aanvraag verloopt via een vertrouwenspersoon en er worden bijna geen eisen of verplichtingen gesteld. In het onderzoek waar ik aan meewerkte werd gekeken hoe het komt dat veel mensen wel bij het noodfonds aankloppen en niet bij formele instanties zoals de bijzondere bijstand.

De meerwaarde van het fonds

Uit interviews met zes vertrouwenspersonen van verschillende informele hulporganisaties bleek dat zij het Noodfonds zien als een waardevolle aanvulling op het bestaande aanbod van formele fondsen, vanwege de laagdrempelige toegang en snelheid waarmee aanvragen verwerkt worden. Het chronisch geldgebrek wordt er niet door opgelost maar het geeft wel een adempauze om kortlopende, acute problemen op te lossen en biedt zo de mogelijkheid om voor de langere termijn een plan te maken, bleek uit gesprekken met de vertrouwenspersonen. Door het opheffen van de acute nood zagen vertrouwenspersonen de mogelijkheid en tijd om verder te kijken en te helpen.

Uit de verschillende interviews kun je eigenlijk concluderen dat er volgens de vertrouwenspersonen om verschillende redenen geen beroep wordt gedaan op formele hulp. Sommige mensen hebben er simpelweg geen recht op. Bijvoorbeeld omdat ze ongedocumenteerd zijn of informele schulden hebben, bijvoorbeeld bij familieleden. Deze worden bij officiële instanties niet erkend. Daarnaast zien vertrouwenspersonen ook persoonlijke redenen voor het niet aankloppen bij formele hulp, zoals psychische problemen, schaamte, angst voor de mogelijke gevolgen (bijvoorbeeld inschakelen van jeugdzorg of korten op de uitkering), onwetendheid, een taalbarrière, of een combinatie van deze persoonlijke omstandigheden. Tot slot zien vertrouwenspersonen de complexiteit van het systeem, lange wachttijden en slechte bereikbaarheid van formele instanties als redenen waarom mensen er vaak geen gebruik van maken.

Het blijkt dat het Noodfonds een belangrijke aanvulling is op bestaande formele hulpinstanties. Meer samenwerking tussen de formele en informele hulporganisaties zou in ieders voordeel zijn met als grote winnaar de Amsterdammers.

Onderzoekservaring

Wat dit onderzoek bijzonder maakte is dat we zes interviews binnen een week hebben geregeld en uitgevoerd. Deze snelle manier van werken had als groot voordeel dat je als interviewer goed in het onderwerp zit. Waar je anders nog wel eens moet schakelen tussen verschillende onderzoeken die gelijktijdig plaatsvinden of je opnieuw moet inlezen en inleven was dit nu niet het geval. Een goede terugkoppeling en eerste analyse na ieder interview creëerde een goede basis voor het volgende. Op deze manier wordt een vrij strakke interviewopzet steeds meer eigen. Zo gaat het gesprek steeds vloeiender en kan je hier meer uithalen. Een goede manier voor als je het echt wilt weten wat er speelt!

Site by Alsjeblaft!