Daarbij interviewen we jaarlijks meer dan 30 mensen die dak- of thuisloos zijn, dreigen dak- of thuisloos te worden, of recentelijk weer huisvesting hebben gevonden. Het doel is om hun ervaringen met ondersteuning te begrijpen, los van specifieke beleidsdoelen. Dit voorjaar hebben we de rapportage over ons onderzoek in 2023 afgerond.
Belangrijkste conclusies
Preventie van woningverlies
Het voorkomen van woningverlies is volgens respondenten ingewikkeld, omdat de problemen in veel gevallen complex zijn of om dat het verlies van de woning plotseling is (bijvoorbeeld vanwege relatiebreuk).
Er zijn twee situaties waarin het voorkomen van woningverlies kansrijk lijkt: voor personen die vanwege allerlei redenen hun huur niet betalen en hun post niet openen, en voor personen die uit een penitentiaire inrichting komen.
Uitdaging en frustratie rond woonoplossingen in Amsterdam
Respondenten vertellen dat zij van ondersteuners te horen krijgen dat zij misschien een woning buiten Amsterdam moeten zoeken. Deze suggestie wordt niet altijd concreet, het blijft dan bij een aansporing vanuit de ondersteuners.
Daarnaast wordt dit door respondenten niet gezien als een werkelijke oplossing. Veel zijn geworteld in Amsterdam; wonen hier al heel lang of zijn er geboren. Anderen hebben kinderen of werk in de stad.
Afhankelijkheid van ondersteuning in complexe systemen
Respondenten geven aan vaak afhankelijk te zijn van hun ondersteuner voor toegang to woonvoorzieningen en andere hulp. Ze ervaren de bejegening van de ondersteuners vaak als vriendelijk, maar hebben soms behoefte aan meer menselijke nabijheid. Zonder ondersteuning is er soms helemaal geen toegang tot meer specialistische hulp, schuldenregelingen of andere systemen. Hun ondersteuner dient als het ware als toegang tot deze organisaties en regelingen. Zij hebben een hulpverlener nodig. Zelfredzaam zijn, of je zelfredzaam gedragen loont in veel gevallen niet, omdat het niet beloond wordt met ondersteuning.
Zorgen over herhaling van dakloosheid
Een paar respondenten die in 2022 ook al door ons geïnterviewd waren, hebben inmiddels een woning gevonden. We hebben ook respondenten gesproken die na een periode van dakloosheid een woning kregen, en deze opnieuw zijn kwijtgeraakt. Zij zijn dus opnieuw dakloos geworden. Het vinden van een woning is niet per definitie een duurzame oplossing.
Meerdere respondenten spreken hun zorg uit over de begeleiding die zij (kunnen) krijgen wanneer zij een vaste woonplek hebben. Zij maken zich zorgen om opnieuw hun woning kwijt te raken.
Polarisatie en uitsluiting onderling
Respondenten ervaren negatieve gevoelens door de uitzichtloosheid van hun situatie. Er ontstaat polarisatie tussen henzelf en andere mensen die gebruik maken van de voorzieningen. Soms gaat dit over vluchtelingen. Soms maken zij ook een sterk onderscheid tussen henzelf en ‘de andere daklozen’, die niet zijn zoals zij. Dit gebeurt bijvoorbeeld tussen respondenten die economisch dakloos zijn en respondenten die vanwege verslavingsproblematiek of psychiatrische problemen een GGZ-indicatie krijgen.